Otizmin erken yaşlarda fark edilmesinin çok önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Duman, "Erkeklerde kızlara göre 3 kat daha fazla görüyoruz. Bu demektir ki erkeklerde 30-40'ta 1 gibi rakamlara indi. Bu gidişle ileride herkes otizmli toruna sahip olabilir" dedi. AÜ Tıp Fakültesi Çocuk Nörolojisi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özgür Duman, son dönemde otizmin artığını belirterek aileleri uyardı. Otizmlilerin, sosyal çevreyle ilişkisini kesip kendi iç dünyasına döndüğünü anlatan Prof. Dr. Duman, dışarıdaki uyarıları dikkate almadıklarını, jest ve mimiklerinin olmadığını, kendilerine özgü hareketleri olduğunu söyledi. Bu kişilerin kendi etrafında dönme, parmak ucunda yürüme, elleri kolları anlamsız şekilde hareket ettirme gibi farklı davranışlar sergilediğini belirten Prof. Dr. Özgür Duman, ailelerin, erken yaşlarından itibaren çocuklarının hareketlerini ve göz göze gelme gibi davranışlarını dikkatle takip etmesi gerektiğini vurguladı. Otizmin koronavirüsten daha tehlikeli olduğunu aktaran Prof. Dr. Duman, son araştırmalara göre otizmin 50 kişide 1'e kadar indiğini, erkeklerde 3 kat fazla görüldüğünü söyledi. 'ÇOCUĞUNUZUN GEÇ KONUŞMASINI HAFİFE ALMAYIN' Prof. Dr. Özgür Duman, özellikle ailelerin, çocukların geç konuşma gibi sorunlarını önemsemesi gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Duman, "Çocuk konuşamıyor, derdini ifade edemiyor. Özellikle büyükler 'Anne ve babası da geç konuştu. Erkek çocuktur, geç konuşur' diyerek, bu durumu normal görebiliyor. Çocukların geç konuşması kelime haznesinin yeterli olmaması, duygu ve düşüncelerini karşısındakine anlatmaya çalışacak çaba göstermemesi bizim için önemli. Çocukların karşısındakiyle paylaşım yapabilmesi lazım. Eğer yapamıyorsa bu büyük sorundur" dedi. BU BELİRTİLERE DİKKAT Otizmli çocukların belli düzende yaşadığını anlatan Duman, "Genellikle, oyuncaklarının belli düzende olmasını ister. Oyuncakların yerinden oynatılmasını istemez. Alışkanlıkları onlar için çok önemlidir. Onun dışına çıkıldığı zaman öfke krizleri, bağırma, baş sallama gibi tepkiler verebilir. Evde parmak ucunda yürüme, kendi etrafında dönme onun için önemlidir. Telefon, süpürge, çamaşır makinesi gibi teknolojik aletlerden aşırı korkabilir. Kulaklarını kapatıp krize girebilir. Dönen objelere çok dikkat edip onları tekrar tekrar çevirirler. Ya da çamaşır makinesinin karşısında geçip onu izlemek gibi davranışlar sergileyebilir" diye konuştu. 'KORONAVİRÜSTEN DAHA BÜYÜK BİR SALGIN' Otizmin gün geçtikçe artığını vurgulayan Prof. Dr. Özgür Duman, "Tüm dünya olarak başımızda dolaşan kara bulut otizm. Koronavirüsten daha büyük bir salgın ve etkileri maalesef yüzlerce yıl sürecek gibi görünüyor. Koronavirüsün en az 2-3 sene bu şekilde devam edeceği tahmin ediliyor, ama bu daha uzun sürecek. Çünkü koronavirüs nedeniyle sosyal çevre azaldı, özellikle çocuklar iyice eve kapandı. Teknolojik zehirlenme, sanal zehirlenme daha ön plana çıktı. Bu da otizmde giderek artış demek. Eskiden 150'de 1 gibi rakamlar anarken şu an 50'de 1. Erkeklerde kızlara göre 3 kat daha fazla görüyoruz. Bu demektir ki erkeklerde 30-40'ta 1 gibi rakamlara indi. İşin daha da kötüsü bu gidişatla belki de herkes otizmli bir toruna sahip olacak. Gelecek karanlık altında. Ciddi anlamda önlem alınması gerekiyor" dedi. 'KORONA DÖNEMİNDE OTİZMLİ BİREYLER İYİCE KISITLANDI' Prof. Dr. Özgür Duman, "Daha anne karnındayken bebeğe nasıl davranılması gerektiği, neler yapılması gerektiği, sosyal çevrenin nasıl zenginleştirilmesi gerektiği, oyun grupları veya kreşlerle desteklenilmesi göz önüne alınmadır. Yoksa kendinizi kurtardıysanız bile torunlarınız büyük risk altında. Korona döneminde otizmli bireyler iyice kısıtlandı. Teknolojik olaylar daha çok hayatımıza girer oldu. Bunlar çocuklar üzerinde olumsuz etki yarattı" diye konuştu. DHA